Headline vs Studie.
Headline
De grootste vijand van evidence based professionals is de sensationele headline. Of het nu in een blog, magazine of social media post is, men houdt ervan wetenschappelijke bevindingen volledig uit hun verband te trekken door 1 zin als het volledige bewijs aan te schrijven.
Vooral influencers hebben hier een handje van. Naarmate ik meer leer over onderzoek interpreteren en analyseren gaan mijn ogen steeds meer pijn doen als influencers ‘‘wetenschappelijk onderbouwde’’ claims maken die helemaal niet gemaakt kunnen worden. Een van die claims die links en rechts terugkomt, is de volgende:
‘‘Bewerkt en verpakt eten is schadelijk voor de gezondheid. De sleutel tot gezondheid is het elimineren van bewerkt en verpakt eten.’’
Een van de papers die hiervoor aangehaald wordt is deze:
In de samenvatting wordt het volgende gesteld:
‘‘Geconcludeerd kan worden dat een verhoogde ultra-bewerkte voedsel consumptie, hoewel in een beperkt aantal onderzoeken, in verband werd gebracht met een slechter cardiometabolisch risicoprofiel en een hoger risico op hart- en vaatziekten, cerebrovasculaire aandoeningen, depressie en mortaliteit door alle oorzaken.’’
Met deze uitspraak wordt flink aan de haal gegaan. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze stellen dat junkfood even schadelijk is als alcohol.
Spoiler alert: dat is het niet!
Je hoeft geen wetenschappelijk genie te zijn om uit de volledige paper op te maken dat het niet zo zwart-wit is als: ‘‘bewerkt eten is extreem schadelijk’’.
Wat je wel moet doen, is de volledige paper daadwerkelijk lezen.
Studie
Ik zal nu een aantal zinnen letterlijk citeren die direct duidelijk maken dat degene die wilde claims maken op basis van deze paper niet verder hebben gekeken dan de samenvatting ervan.
"De beschikbare literatuur heeft nog steeds verschillende beperkingen en de methoden die worden gebruikt om deze voedingsmiddelen te classificeren, moeten zorgvuldig worden herzien. Deze factoren verminderen de toepasbaarheid en overdraagbaarheid van deze resultaten op de algemene bevolking."
"Het aantal opgenomen studies was beperkt, vooral voor individuele uitkomsten, en stelt ons niet in staat om er zeker van te zijn dat de verkregen resultaten volledig betrouwbaar zijn. Wel zijn de associaties voldoende om in interventiestudies te testen voor validatie."
‘‘Slechts een beperkt aantal studies nam de totale energie-inname op als verstorende variabele in de multivariabele modellen, waardoor een mogelijke beperking in de interpretatie van de resultaten werd geïntroduceerd.’’
"De resultaten van de huidige meta-analyse moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, aangezien niet
alle opgenomen studies ongezonde leefstijl als verstorende factor beschouwde in de multivariabele modellen."
Deze paper is een knap staaltje werk en de auteurs hebben goed hun best gedaan om de nodige nuances goed uit te lichten. Helaas worden de bevindingen alsnog volledig verbasterd om een bepaald vooroordeel te versterken.
Op basis van deze paper kan absoluut niet gesteld worden dat ultra-bewerkt eten schadelijk is voor onze gezondheid. Wat er wel gezegd kan worden over ultra bewerkt voedsel lees je in de volgende blog.
Conclusie
Er is meer onderzoek van hoge kwaliteit nodig om nuttige uitspraken te kunnen doen over het effect dat ultra-bewerkt eten op onze gezondheid kan hebben.
Zoals boven al benoemd wordt, is een groot nadeel van het huidige onderzoek dat het naar te weinig factoren kijkt.
Het is welbekend dat mensen die meer junkfood eten ook meer alcohol drinken, vaker roken, minder sporten en minder bewegen. Als deze leefstijlfactoren niet meegenomen worden is het onmogelijk om te zeggen of mensen die veel bewerkt eten ongezonder zijn door het eten of door de andere leefstijlfactoren.
Het is zeker een goed idee om je consumptie van ultra-bewerkt eten zoals frituur, koek, en suiker houdende frisdrank niet te overdrijven.
Maar, minimaliseren is niet hetzelfde als elimineren.
In de volgende blog zal ik meer ingaan op de communicatie over bewerkt en verpakt eten en waarom deze niet effectief is.