Suiker is niet de duivel.

De grote schurk

Iedereen en z’n neef weet het, suiker is volksvijand nummer 1.

Suiker is verslavender dan cocaïne en de directe oorzaak van diabetes type 2.

Alles wat er mis is met onze gezondheid komt door suiker.

Althans, zo doen sommige mensen je geloven.

Hoewel je totale suikerconsumptie een grote invloed kan uitoefenen op je gezondheid, kunnen er niet zo gemakkelijk harde uitspraken gedaan worden over suiker in directe relatie tot veelvoorkomende gezondheidsproblemen.

In deze blog zal ik 3 mythes uitlichten.

1. Suiker is verslavend

2. Suiker veroorzaakt diabetes type 2

3. Suikerconsumptie leidt direct tot overgewicht.

Mythe 1: Suiker is verslavend

Het is gemakkelijk te begrijpen waarom mensen zouden kunnen geloven dat suiker verslavend is. Want wie heeft er nooit trek in zoetigheid?

Het idee dat suiker verslavend is, is vooral gebaseerd op onderzoeken op ratten, die zich niet goed laten vertalen naar mensen.

Hoewel suiker kan leiden tot het vrijkomen van feelgood-chemicaliën in de hersenen, is dat niet hetzelfde als verslaving.

In het onderzoek Eating dependence and weight gain; no human evidence for a ‘sugar-addiction’ model of overweight, werd bij 1495 mensen gekeken naar tekenen van voedselverslaving zoals ze in de DSM opgenomen zijn. De conclusie was:

‘De huidige bevindingen geven aan dat suikerhoudende voedingsmiddelen minimaal bijdragen aan 'voedselafhankelijkheid' en een verhoogd risico op gewichtstoename. In plaats daarvan komen ze overeen met de huidige wetenschappelijke opvatting dat de energiedichtheid van voedsel en de unieke individuele eetervaring een belangrijke rol spelen bij het bepalen van de beloningswaarde van voedsel en het bevorderen van overmatige energie-inname.’

Dus, hoewel suiker een rol kan spelen in verslavingsgedrag rondom eten, kan het niet als hoofdverdachte aangewezen worden.

Er kan zeker niet geclaimd worden dat suiker verslavender is dan cocaïne, want dat idee is gebaseerd op een rattenstudie.

Mythe 2: Suiker veroorzaakt diabetes

Dit is een misvatting die vooral de low-carb-warriors graag in het rond spuien.

Omdat het een complex onderwerp is wat veel kan blootleggen als het op onze kijk op voeding en gezondheid aankomt, zal de volgende blog hier compleet aan toegewijd worden.

Voor nu kan ik het kort en krachtig houden. Suiker is niet de directe veroorzaker van diabetes.

Het idee dat suiker de directe veroorzaker van diabetes is, komt voort uit de insuline hypothese.

Insuline is het hormoon dat onder andere ons bloedsuiker reguleert. Een overmatige suikerconsumptie zou leiden tot ontregeling van insuline wat op zijn beurt weer zou leiden tot diabetes.

In de review ‘A review of the carbohydrate-insulin model of obesity’ wordt het volgende gesteld:

‘Het koolhydraat-insulinemodel suggereert dat diëten met veel koolhydraten leiden tot gewichtstoename omdat ze ervoor zorgen dat het insulinegehalte stijgt, waardoor energie wordt opgeslagen als vet en het metabolisme vertraagt. Recente studies hebben deze voorspellingen echter niet ondersteund, waardoor onderzoekers concludeerden dat het model misschien te simpel is om de relatie tussen koolhydraten, insuline en gewichtstoename volledig te verklaren.’

Hoewel er in deze review niet over suiker maar over koolhydraten in het algemeen gesproken wordt, zijn er meer bronnen die de directe link tussen diabetes en suikerinname ontkrachten.

Zo wordt het volgende gesteld in Sugar and Type 2 diabetes:

‘Veel van de associatie tussen suikers en diabetes wordt geëlimineerd door gegevens aan te passen voor de body mass index (BMI). Overtollig suiker kan gewichtstoename, dus diabetes, bevorderen door middel van extra calorieën, maar heeft geen uniek diabetogeen effect op fysiologische niveaus.’

Net als bij mythe 2 kan suiker dus wel degelijk via indirecte wegen een invloed hebben op het risico van diabetes. Echter, het is kortzichtig om te stellen dat suiker diabetes veroorzaakt.

Mythe 3: Suikerconsumptie leidt, onafhankelijk van caloriebalans, tot overgewicht

Ook deze stelling is een favoriet van de low-carb-cowboys. Vaak wordt het in 1 zin genoemd met de insuline hypothese. Suiker zou een meer ‘dikmakende’ werking hebben dan de andere macronutriënten.

Hiermee zou suiker een magische werking hebben die de wetten van de natuurkunde overstijgt.

Je hebt uiteraard mijn blog over energiebalans al gelezen en weet, dat het enige wat er toe doet voor je gewicht, je caloriebalans is.

De eerste wet van thermodynamica dicteert:

‘Energie kan niet verdwijnen en niet ontstaan, het kan alleen omgezet worden in een andere vorm.’
Dit houdt in dat, wanneer de calorieën gelijk zijn, elk voedsel een evenredige invloed heeft op je lichaamsgewicht.

Keer op keer wordt wetenschappelijk ondervonden dat suiker inname, wanneer het binnen de energiebalans blijft, niet leidt tot gewichtstoename.

In Controversies about sugars wordt het volgende gesteld:

‘Het hoogste niveau van bewijs uit systematische reviews en meta-analyses van gecontroleerde onderzoeken heeft niet aangetoond dat fructose-bevattende suikers zich anders gedragen dan andere vormen van verteerbare koolhydraten. Fructose-bevattende suikers kunnen alleen leiden tot gewichtstoename en andere onbedoelde schade aan cardiometabolische risicofactoren als ze overtollige calorieën leveren.’

Vervolgens wordt ook het volgende gesteld:

‘Het potentieel voor overconsumptie van suikers in de vorm van suikerhoudend voedsel en dranken maakt het richten op suikers, als een bron van overtollige calorieën, een verstandige strategie. Het suikergehalte mag echter niet de enige bepalende factor zijn voor een gezond voedingspatroon. Er zijn veel andere factoren in het dieet - sommige zorgen voor overtollige calorieën, terwijl andere nuttige voedingsstoffen bevatten. In plaats van ons alleen te concentreren op één energiebron, zouden we het hele dieet moeten overwegen voor gezondheidsvoordelen.’

Ik had het zelf niet beter kunnen verwoorden.