Wat diabetes onderzoek ons kan leren over de ideeën die er bestaan over gezondheid.

Diabetes

In de vorige blog heb ik een aantal mythes uitgelicht rondom suiker en gezondheid. Een van deze mythes verdient zijn eigen blog.

Mythe: Suikerconsumptie veroorzaakt diabetes.

Diabetes is een veel voorkomende chronische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Het is een complexe en uitdagende ziekte die veel onderzoek en aandacht verdient. Het onderzoek naar diabetes kan ons niet alleen inzicht geven in de oorzaken en behandelingen van de ziekte, maar ook in de ideeën die er bestaan over gezondheid en welzijn.

Wat is type 2 diabetes?

Type 2 diabetes (hierna T2D genoemd) is een aandoening die ervoor zorgt dat je bloedsuiker te hoog wordt. Dit komt door problemen met het hormoon insuline.

Er zijn twee typen diabetes. Type 1 is een genetische aandoening die vaak vroeg in het leven naar voren komt. Type 2 is voornamelijk gerelateerd aan leefstijl.

Hoewel je prima kan leven met diabetes, kan het ook voor grote gezondheidsproblemen zorgen. 

Jaarlijks sterven er zo’n 6,7 miljoen mensen aan diabetes.

De oorzaak

Omdat T2D te maken heeft met insuline en bloedsuiker en door leefstijl tot uiting komt, is er een slag mensen dat claimt dat een hoge suikerinname de oorzaak ervan is.

Hoewel suiker een bijdrager kan zijn aan het probleem, is dit een té simplistische kijk op een zeer complex probleem.

Epidemiologische data suggereert dat diabetes risico gerelateerd kan zijn aan de volgende factoren:

• Hoeveelheid en soort eten

• Sedentaire tijd per dag

• Fysieke activiteit per dag

• Dagelijkse tijd voor de TV

• Blootstelling aan lawaai

• Blootstelling aan stof

• Slaap hygiëne (duur en kwaliteit)

• Ploegendiensten

• Emotionele stress

• Socio-economische status

• Sommige infecties

Om het plaatje nog complexer te maken kunnen de volgende lichamelijke systemen aangewezen worden als spelers in de ontwikkeling van T2D:

• Het immuunsysteem

• Het cardiovasculair systeem

• Vetweefsel

• De lever

• Spierweefsel

• Het brein

• Het spijsverteringssysteem

• De darmflora

Zoals gesteld in Kolb & Martin 2017:

‘Vanwege de interactie tussen deze organen is het moeilijk om metabole, endocriene, immunologische of neuronale mechanismen van risicofactoren voor diabetes te onderscheiden.’

Het nadeel van observationeel onderzoek

Het lastige aan onderzoek naar leefstijlfactoren en de invloed ervan op gezondheid en risico voor bepaalde aandoeningen, is de aanwezigheid van cofactoren.

Zo is het zo dat mensen die een bovengemiddelde suikerinname hebben zeer waarschijnlijk gemiddeld minder groenten eten, minder bewegen, minder of niet sporten en er meer ongezonde gewoontes op nahouden.

Omgekeerd is het zo dat mensen die bewust minder suiker eten zeer waarschijnlijk bovengemiddeld veel groenten eten, meer bewegen, meer sporten en er zeer waarschijnlijk ook andere gezonde gewoontes aanhouden.

Op deze manier wordt observationele data sterk gekleurd door de totale leefstijl van een individu en hierdoor is het erg lastig om harde uitspraken te doen over geïsoleerde factoren.

Aune etal. 2015:

‘Hogere fysieke activiteit kan in verband worden gebracht met andere risicofactoren voor diabetes type 2, waaronder een lagere prevalentie van obesitas, een lagere prevalentie van roken, een hogere inname van voedingsvezels en volkoren granen, en een lagere inname van rood en bewerkt vlees.’

Conclusie

Vanuit observationeel onderzoek kunnen geen harde conclusies getrokken worden over eenduidige oorzaken met betrekking tot gezondheid.

En toch gebeurt het.

Het is een veelgemaakte fout om menselijke fysiologie door middel van logica te verklaren.

Menselijke fysiologie is niet logisch.

Oorzaak en gevolg zullen praktisch nooit als A+B=C opgesomd kunnen worden. Het zal eerder A+B⁶/3-9=AxB worden.

Veel ideeën die we hebben over gezondheid, zijn gebaseerd op een verkeerde of té simplistische kijk op wetenschappelijke bevindingen.

Er hoeft maar 1 invloedrijk persoon een verkeerd idee de wereld in te gooien en het komt bekend te staan als ‘algemene kennis’.

Gezondheid kan niet toegeschreven worden aan 1 geïsoleerde factor.

Leefstijl, voeding, fysieke activiteit, emotionele stress en socio-economische status kunnen allemaal een zeer sterke invloed uitoefenen op onze gezondheid en vaak hebben deze factoren een complexe wisselwerking.

Je blind staren op 1 factor, zoals hoeveel suiker je eet, gaat je niet verder helpen.

Alle aspecten van je gezondheid verdienen evenredige aandacht.